De medische stand in Mae Sot

De afgelopen dagen hebben we ons verdiept in de medische zorg van Mae Sot. Er zijn drie ziekenhuizen: het staatsziekenhuis General Hospital, het gratis ziekenhuis Mae Tao Clinic voor birmezen en een privé kliniek.

Op vrijdag kregen we van Sam, een Amerikaanse vriendin van ons die in Mae Tao Clinic werkt een rondleiding. Mae Tao Clinic is opgericht door doctor Cynthia Maung in 1989 en wordt gefinancierd met buitenlands sponsorgeld. Er is internationaal veel waardering voor het werk van dokter Cynthia. Ze wordt in de wandelgangen de moeder Theresa van Birma genoemd en in 2008 is Laura Bush op bezoek geweest. Nu wij dus.
Het ziekenhuis richt zich op medische zorg voor Birmese vluchtelingen die in Thailand wonen en Birmezen die vanuit Birma de grens oversteken.
Birmese vluchtelingen hebben weinig geld en kunnen de Thaise ziekenhuizen niet betalen. In Birma zijn de ziekenhuizen de naam ziekenhuis niet waard. Artsen hebben het opleidingsniveau van een verpleegster, veel meer apparatuur dan een stethoscoop is er niet en medicijnen moet een patiënt zelf regelen op de zwarte markt. Elke Burmees die de mogelijkheid heeft steekt de grens over naar Thailand voor medische zorg.
Sam had geregeld dat Ma Myai, een Birmese collega van haar, de rondleiding zou geven. Zo kon ze meteen haar engels oefenen.
Het ziekenhuis was verspreid over een groot aantal gebouwtjes op een terrein ter omvang van een aantal voetbalvelden, met voor elk specialisme een aparte afdeling. Malaria, HIV, Tanden, Ogen, Mental care, een kinderafdeling enzovoorts. Er worden protheses gemaakt voor mensen die op een landmijn zijn gestapt en er is een operatiekamer voor eenvoudige operaties. De zorg is gratis, met 1 uitzondering: als je betelnoten kauwt en je komt bij de tandarts, moet je 100 Bhat betalen (€2,50), wat best veel geld is.
De patiënten die meer specialistische medische zorg en complexe operaties nodig hebben logeren in een "Transfer house" op het terrein van het ziekenhuis en worden op de bus naar Chang Mai gezet zodra ze daar zijn ingepland.
We hebben elke afdeling bezocht en met de medische staf gesproken. Het ziet er allemaal eenvoudig uit maar het is schoon, goed georganiseerd, er is medische apparatuur en er zijn medicijnen. Dr Cynthia heeft behalve een groot hart kennelijk ook organisatietalent.
Als tegenprestatie hebben we Sam en Ma Myai uitgenodigd om spaghetti bij ons te komen eten in de pas geopende keuken bij ons appartement. Ma Myai wilde Fred graag helpen bij het koken om te leren hoe je spaghetti maakt.

Miranca liep al een week rond met een irritatie aan een oog waar ze naar wilde laten kijken. Ze had enige twijfel of ze naar de privé-kliniek of naar het General Hospital zou gaan. Belangrijk was dat ze een oogarts kreeg die engels spreekt. Het makkelijkst was om aan dr. Rannutrai, de directeur van het General Hospital, te vragen of hij een engels sprekende oogarts in zijn hospital had die hij kon aanbevelen. Dr. Rannutrai is, behalve directeur van het ziekenhuis ook eigenaar van het appartementengebouw waar we wonen en heeft op de begane grond een klein privé-kliniekje waar hij ’s avonds en in het weekend een huisartsenpraktijk heeft. Dokter Nen werd door hem aanbevolen.
Op vrijdagmiddag gingen we naar het General Hospital en vertelden bij de informatiebalie dat we een aanbeveling van de directeur hadden om bij dokter Nen op consult te komen. De zichtbaar geschrokken receptioniste zorgde dat dokter Nen aan de telefoon kwam en gaf de hoorn aan Miranca. Dokter Nen vertelde dat het nu even niet schikte want ze zat midden in een operatie. Morgenochtend om half tien kwam beter uit. Overigens is het vrij ongebruikelijk dat patienten een arts aanspreken bij haar nickname. Miranca was er echter niet in geslaagd om de naam van de arts verstaanbaar uit te spreken, vandaar dat Dr Rannutrai in zijn wanhoop haar nickname had verklapt.

We hadden verwacht dat ook nu de rode loper voor ons werd uitgerold en dat dokter Nen ons bij de ingang zou staan opwachten. We werden echter als gewone patiënten behandeld en ervaarden dat de legendarische Thaise bureaucratie zich ook in het ziekenhuis diep had geworteld. Bij loket 1 moest Miranca zich inschrijven in het ziekenhuis. Ze kreeg een nummertje en moest wachten tot ze opgeroepen werd. Ze kreeg, heel attent, een engels sprekende assistent die ons begeleidde en die om te beginnen op zou letten als haar nummer werd opgeroepen, want we verstaan immers geen Thaise nummers. Na de oproep moest ze naar een bureautje waar ze werd gewogen en haar bloeddruk werd gemeten. De assistent schoot in een lachstuip toen de weegschaal het gewicht aangaf. Thaise vrouwtjes wegen 45 kilo, Miranca iets meer.
Na de volgende wachtkamer moest Miranca aan een verpleegkundige uitleggen wat haar klachten waren en werd haar bloeddruk weer gemeten. Vervolgens naar de wachtkamer voor dokter Nen. Het ziekenhuis heeft een "open door policy”. Alle deuren van de spreekkamers staan open zodat iedereen de consult van dokter en patiënt kan volgen. Om de doorstroming de bevorderen wordt bovendien de volgende patiënt alvast in de praktijkkamer op een stoel gezet zodat het consult of onderzoek dat op dat moment gaande is op een meter afstand kan worden gevolgd.
Dokter Nen bleek een leuk jong lachebekje die uitstekend engels sprak en de indruk maakte dat ze kennis van zaken had. Na haar onderzoek vertelde ze dat ze geen beschadiging of "foreign body" in Miranca's oog had kunnen ontdekken. Miranca had vooraf nog gemaild met Suzy, een tennisvriendin in Ouderkerk die oogarts is. Nadat Miranca vertelde wat zij als mogelijke oorzaak had genoemd, een droog oog, vertelde dokter Nen dat het ook haar eerste gedachte was geweest en dat ze dat net onderzocht had met een negatief resultaat. Miranca kreeg twee soorten druppels en een Eyewash voorgeschreven met de afspraak dat ze dinsdag of woensdag eind van de middag terug moest komen als het niet over was. Eind van de middag was volgens dokter Nen een beter tijdstip om een eventueel Dry Eye te kunnen vaststellen. Voordat we naar het volgende loket moesten mocht Miranca nog kiezen tussen druppels uit een flesje of druppels in een pipetje. Het belangrijkste verschil was de prijs. Miranca koos voor de goedkope oplossing wat dokter Nen een verstandige keuze vond.
Het volgende loket was de financiële afhandeling. Medische zorg wordt hier contant betaald. De loketbediende nam de rekening in ontvangst en gaf die door aan zijn collega aan het loket naast hem. Bij dat loket moesten we betalen, waarna de rekening weer aan de eerste loketbediende werd doorgegeven die een stempel 'betaald' er op zette en het weet aan ons teruggaf nadat we ons weer meldde.
Nadat we hadden geconstateerd dat gezondheidszorg hier nog betaalbaar is, want het consult inclusief de twee soorten druppels kost minder dan een kop koffie op het Leidse plein, werden we naar de volgende wachtkamer verwezen. Nadat we daar aan de beurt waren bleek dat we hier de druppels kregen. Gelukkig was er een Thaise dame die in de gaten had dat we werden opgeroepen, want onze begeleider waren we inmiddels kwijt. Omdat we wisten dat Miranca nog een Eye wash tegoed had, zijn we weer naar een van de vorige loketten gegaan, die ons met het inmiddels vuistdikke medisch dossier naar de Emergency Room stuurde. Daar doen ze, als er geen zwaar gewonden worden binnengebracht, de eye wash. Hier werd Miranca op een wat korte en harde brancard gelegd, met de bloedsporen van de vorige patiënt er nog erop. Zowel links als rechts van haar lagen patiënten die er aanzienlijk slechter aan toe waren. Vervolgens werd Fred met harde hand buiten de deur gezet en kwam er een dreigend apparaat en rijdend tafeltje met apparatuur aan. Na nog wat opdrachten om vooral naar links en rechts te kijken, werd de tuinslang op haar oog gezet. Na de Eye wash met een kletsnat gezicht en t-shirt weer terug naar het vorige loket want we vonden dat het medische dossier in het ziekenhuis moest achterblijven. Ze vroegen zich af hoe we aan het dossier kwam. We kregen nog de rekening van de eye wash, dus terug naar de twee betaal loketten, waarna het ritueel van bij loket een inleveren, bij twee betalen en bij een weer betaalbewijs ophalen zich herhaalde. Daarna eindelijk op weg naar een welverdiende ijskoffie.

Op zondag moest Sam Thailand uit en weer in voor een "Visa run" want haar visum was bijna verlopen. Het leek ons een leuke besteding van de zondag om haar te vergezellen. Sam zou aan de andere kant van de grens in Birma opgevangen worden door "Bit Bit's father", de vader een jongetje met Down Syndrom. Bit Bit heeft hartproblemen en gaat regelmatig via Mae Tao Clinic naar Chang Mai, waar de hartoperaties worden uitgevoerd.
Bit Bit's father, zoals hij in de Clinic wordt genoemd, bleek goed in de slappe was te zitten. Hij had als ingenieur bij het ministerie van energie op de sales afdeling gewerkt, was op zijn 40e met pensioen gegaan en importeerde nu 2e hands auto’s uit Thailand. Behalve de four wheel drive waarmee we werden opgewacht had hij ook een Jaguar en een Alfa Romeo. En dat in een land waar het gemiddelde inkomen per maand per hoofd van de bevolking nog geen 30 euro is. Het was duidelijk dat deze man aan de kant van de militaire regering had gestaan.
Hij gaf ons een sight seeing tour door Myawaddy, het grensstadje aan de Birmese kant van de grens. De hoofdweg door het stadje is geasfalteerd en de huizen zijn er van steen. Zodra je die weg verlaat kom je op zandwegen met kuilen van een meter doorsnee zonder verlichting en staan er houten krotten langs de weg. De Alfa en de Jaguar zijn hier nutteloos. Na een bezoekje aan zijn vrouw en zoon werden we getrakteerd op een lunch waarna we weer de grens naar het rijke Thailand konden oversteken.